Dei er overalt. Men legg du merke til dei?

Foto: Kristoffer Hunstad, kilde: LOOP

Før du har gått heimanfrå om morgonen, har du allereie sett dei fleire gongar. Når du set på kaffien, heller mjølk i glaset, smørjer brødskiva og når du kastar søppelposen i dunken på veg til skule eller jobb.

 Kasteaugeblikket; dei sekunda der du tek valet om du skal sortere - eller ikkje. Eit augeblikk vi alle har stått i, der det er lett å bli usikker på korleis ein kjeldesorterer noko. Då kan du sjå etter Sorteringsmerka - dei finst (nesten) overalt. På potetgullposen, syltetøyglaset og mjølkekartongen finn du merket som gjev deg hjelpa du treng, ofte saman med ein kort hjelpetekst, slik at det blir lett å sortere i riktig dunk.

Legg merke til merka

Plastemballasje er lilla, glasemballasje lysegrønt, metallemballasje grått og papir er blått. Kvart materiale har sin eigen farge, noko som gjer dei lette å lese og kjenne att, samstundes som det vert enkelt å sjå kva som skal kor. Dei same merka som du finn på emballasjen, finn du òg på søppeldunkar heime, på skulen og på arbeidsplassar over heile landet.

Sorteringsmerka er laga for å gjere kjeldesortering enklare for alle. Når du får same merke på det du sorterer og der du kastar, veit du alltid kor du skal sorterer kva. Når du er i tvil, kan du alltid søkje og få svaret på Sortere.no.

Lett å bli litt betre til å kjeldesortere

Sorteringsmerka gjer det enklare å sortere riktig. Finn Sorteringsmerket på emballasjen, og du har svaret i handa allereie. Besøk sortere.no om det er noko meir du lurer på. Her kan du søkje etter det du lurer på og få raskt svar på spørsmål som kor rein emballasjen skal vere, eller kva du gjer med blandingsemballasje.

Om sorteringsmerka

Sorteringsmerka er den nasjonale merkeordninga for kjeldesortering. Ei harmonisert farge- og merkeordning gjer det enkelt å kjeldesortere heime, på jobben og i offentlege rom. Sorteringsmerka blir brukte på alt frå emballasje, avfallsbehaldarar heime, på arbeidsplassar og på gjenvinningsstasjonar.

Om Sortere

Sortere hjelper folk og bedrifter med å sortere meir og gjev gode råd om korleis vi kan skape mindre avfall. Sortere vert drive av LOOP i samarbeid med aktørar over heile landet. I Sortere-databasen blir informasjon samla frå alle kommunale og private renovasjons- og avfallsselskap i landet, noko som gjer det mogleg å få rett sorteringssvar uansett kvar landet du er. Returselskap, som har ansvar for innsamling og gjenvinning, bidreg til å sikre at informasjonen på Sortere er korrekt. Sortere samarbeider med forskarar, organisasjonar, offentlege verksemder, bedrifter og andre aktørar som har same mål som dei. Saman jobbar vi best for å ta vare på ressursane våre.

Alle foto og tekst: LOOP

Er det marknad for ombruk av byggemateriale i Sunnfjord?

Foto: Rune Kongsro

Saman med Sunnfjord kommune, inviterer vi alle som har interesse for temaet på ein workshop for å finne gode idéar for ombruk av byggemateriale.

Bygg- og anleggsnæringa står for store mengder avfall og materialforbruk. Dessverre er det alt for lite som går til ombruk.  

Derfor vil vi, med Sunnfjord kommune i spissen, invitere til ein arbeidsverkstad der vi saman kan utforske moglegheitene for ombruk av byggemateriale. Med utgangspunkt i prosjektet om Sande skule, vil vi diskutere korleis vi kan etablere eit berekraftig system for ombruk som sparar ressursar og reduserer utslepp.

Kvifor ombruk?

• Reduksjon av klimagassutslepp: Ved å bruke eksisterande materiale om igjen, kan vi drastisk redusere utslepp knytt til produksjon av nye ressursar.

• Sparing av ressursar: Ombruk av byggemateriale fører til mindre avfall og lågare behov for nye råvarer.

• Økonomiske fordelar: Bedrifter kan spare pengar på materialkostnadar samtidig som dei bidrar til å redusere miljøbelastninga.

 Tid og stad

• Torsdag 7. november

• Klokka 09–12

• Førdehuset

Program

• Innleiing frå Sunnfjord kommune og Sunnfjord miljøverk

• Praktiske døme på ombruksprosjektet og ombruksstasjonar

• Diskusjon i grupper – Kven bør drifte ombruksstasjonen? Kvar bør ombruksstasjonen ligge?

Vi håpar at flest mogleg frå bygg- og anleggsnæringa, politikarar, offentleg sektor og andre interesserte blir med og deler erfaringar, idéar og forslag. Dette er ein moglegheit til å påverke framtida for bygg i Sunnfjord!

Velkommen til ein workshop som handlar om å bygge for framtida.

Bli med på Strandryddeuka 2024

Kvart år samlar Hold Norge Rent over 40.000 frivillige til å rydde land og strand rundt omkring i Norge. 13. – 22. september er veka for haustens ryddeaksjon.

Avfall og plast i naturen er eit aukande problem som trugar både dyreliv og dei vakre omgjevnadane våre. Ved å delta på ryddeaksjon, kan du vere med på å redusere nettopp dette problemet.

Alle som vil kan delta. Du kan rydde litt eller du kan rydde mykje – alt hjelper.

Korleis gjer eg det?

Det er enkelt å bli med. Du kan:

1) Finne din nærmaste ryddeaksjon og bli med der: Start - Rydde (ryddenorge.no)

2) Opprette din eigen ryddeaksjon via Rydde (ryddenorge.no), og invitere med deg vennegjengen, familien eller kollegaene dine.

Ryddemateriell får du hos oss

Vi deler ut hanskar og plastsekkar på gjenvinningsstasjonane våre og på kontoret vårt på Elvetorget. Dette er sjølvsagt gratis. Alternativt kan du bruke det du har heime. Vi ber om at du brukar gjennomsiktige plastposar slik at vi har kontroll på innhaldet. NB: Ikkje bruk SUM sine sekkar til plastsortering.

Om du har behov for større mengder materiell, kan du bestille direkte frå Hold Norge Rent: Start - Rydde (ryddenorge.no)

Etter rydding:

Du kan levere fangsten på ein av gjenvinningsstasjonane våre. NB: Du må oppgje aksjonskoden når du leverer avfallet. Den ser du inne på din aksjon i Rydde når du er innlogga. (Det er berre aksjonseigarar som ser den koden).   

 
Takk for hjelpa

Det skal vere heilt lågterskel å vere med på ein ryddeaksjon. Det er sunt for kropp og hovud, og det kan vere riktig så kjekt. Takk for at du bidreg til ein reinare natur.

Bli med på Bærekraftskolen live

LOOP Miljøskole og Håvard Tjora gjentek suksessen frå i fjor og inviterer til ei fiks ferdig berekraftsveke for alle 4. klassingar.

 I veke 39 arrangerer dei nok ein gong ei nasjonal berekraftsveke, der ein saman huker av for dei tverfaglege måla om berekraft i læreplanen.

I løpet av veka blir det fleire direktesendte sendingar med Håvard Tjora framfor tavla. Han er mattelærar, eventyrar og forfattar, og deler sin kunnskap på ein enkel og pedagogisk måte som programleiar for Bærekraftskolen. Du vil også få tilgang til ein kunnskapsbank med engasjerande, morosame og varierte undervisningsressursar som treff både elevane og læreplanen.

Opplegget er tilpassa 4. trinn, men alle som vil kan delta. NB: klassen må vere påmeldt i forkant.

I fjor var det heile 30 000 elevar som deltok på Bærekraftsskolen. 98 % av lærarane vil anbefale opplegget til andre lærarar. Alt skjer digitalt og det er gratis å delta. Bli med på ei inspirerande og lærerik veke saman med LOOP Miljøskole.

Heile 30 000 elevar deltok på Bærekraftsskolen i 2023. Her ser du Håvard Tjora og Fredrikke Friis Bertheussen. Sistnemnte er prosjektleiar for LOOP Miljøskole og Bærekraftskolen. Foto: Magnus Solhaug.

SumTrans har fått ny leiar

Åge Johnny Kalstad har takka ja til å leie sjåførane i SumTrans på riktig veg. Med det sikra dei 30 års leiarerfaring inn i selskapet.  

—    Renovasjonsbransjen er ein spennande og framtidsretta bransje å gå inn i. Det vil jo aldri bli tomt for avfall, så det er ein sikker jobb å gå til. Eg ser at SUM er i stor utvikling, og det blir lærerikt å vere ein del av den omstillingsprosessen som no skjer, seier Kalstad.  

SumTrans er dotterselskapet til Sunnfjord Miljøverk. Ein viktig del av den nye jobben til Kalstad er å sørge for god flyt mellom dei to selskapa. Erfaringa hans tilseier at det kjem han til å meistre med glans.

Nytt område innan logistikk

Den største delen av arbeidslivet sitt har han hatt i Posten, men dei siste fire åra har han vore dagleg leiar i  Hoff og Knutson Transport AS.  

—    For meg er dette ein ny del av logistikkverden. Eg har mange års erfaring frå stykkgods, men renovasjonsbilar er eit heilt anna område. Det syns eg er utruleg spennande å ta fatt på, seier han.  

Brennheit CV

Han skildrar seg sjølv som ein allsidig type. Det ser ein igjen på CV-en hans, der både brannmann og leiarerfaringar på fleire nivå er lista opp.  

—    Eg har vore leiar i snart 30 år, og likar å vere i alle ledd. Eg har ingen problem med å bli skitten på hendene eller å sitte i kontorstolen. Den allsidigheita trur eg blir viktig i jobben, seier han.

Strategiplanlegging på solsenga

Vidare presenterer han seg som ein innbarka førdianar som er god til å ta imot mykje informasjon på kort tid. No er det snart ferietid, men han avslører at ein del av ferien vil gå til strategiplanlegging for den nye arbeidsplassen.  

—    Eg er ein tenkar, og har allereie begynt å gruble litt over enkelte problemstillingar i bedrifta. Og så er eg svolten på å kikke litt inn i datasystema dei brukar. Det blir kjekt å komme i gong til hausten, avsluttar han.  

 Solid og riktig kompetanse

Øystein Hunvik er styreleiar i SumTrans. Han er svært nøgd med tilsettinga.  

—    Kalstad har ei fantastisk brei og relevant erfaring. Han har solid bakgrunn frå transportbransjen, og han kan HMS, HR, økonomi og har teknisk kompetanse. I tillegg er han ein erfaren leiar. Det er rett og slett ei kjempetilsetjing for oss, seier ein nøgd styreleiar.  

Han er ikkje i tvil om at han er riktig person for jobben.  

—    Eg trur at han kjem til å utfordre oss ein del, og det har vi berre godt av. Resultatet av det er at vi kan levere enno betre tenester enn vi gjer i dag, samtidig som vi held kostandane nede. Det vil totalt sett gjere SumTrans og SUM til ein betre aktør, avsluttar han.  

Kalstad startar i stillinga 1. september.  

Feilsortering er daglegvare

Det er viktig at kundane våre nyttar seg av desse posane til matavfallet sitt. For ordens skuld: maten på bilde er ikkje klar for dunken enno. Det er berre epleskrott, druestilk og eggeskal som skal i posen (resten skal i magen).

Vi kan ikkje tømme matavfallsdunken din om vi ser at den inneheld bioposar. Bioposane er seige og heng seg opp i maskinene til anlegget vi leverer matavfallet til.

Renovatørane våre sjekkar tilfeldige dunkar før dei tømmer. Det vil seie at dei opnar lokket og ser over innhaldet. Grunna HMS har dei ikkje lov til å ta ned i dunken, og dei kan derfor ikkje ta ut plast og anna avfall som er feilsortert.

Varme frå epleskrott

Matavfallet ditt blir frakta til Grødaland biogassanlegg på Jæren. Der blir det brukt i produksjon av biogass og biogjødsel. Biogass er ein fornybar energikjelde som vi kan bruke til elektrisitet, varme og drivstoff, medan biogjødsel er ein verdifull ressurs for landbruket.  Med andre ord er matavfallet ditt ein viktig ressurs. Kvar epleskrott teller!

Papirposane er svært miljøvenlege

Papirposane er spesiallaga til matavfall og toler ein del fukt. Likevel er det lurt å la matrestane tørke før du kastar dei i posen. Fukt- eller fettflekkar er heilt normalt. Det betyr ikkje at posen kjem til å rivne. Dersom du er usikker, kan du eventuelt bruke ein ekstra papirpose utanpå.

Tom for matavfallsposar? Her er oversikt over kor du kan få tak i fleire.

Papirposen er eit svært miljøvenleg alternativ. Den er 100 % fornybar og utgjer ingen risiko for å spreie mikroplast til landbruket. Vi forstår at det kan oppstå litt irritasjon rundt dette, men med nokre enkle grep kan prosessen gå litt lettare.

• Unngå matsvinn! Kjøp det du skal bruke, et opp og ver kreativ med restane. Då får du rett og slett mindre matavfall.

• Bruk den grønne korga med luftehol. Dersom du ikkje har korg kan du hente på kontoret vårt i Elvegården eller på ein av gjenvinningsstasjonane våre.

• Supper og anna avfall som er veldig vått kan du kaste i restavfallet.

Dropp blomster og potteplanter

Biogjødsel skal betre kvaliteten på jorda som blir brukt i matproduksjon. Planter og blomster kan innehalde sprøytemiddel og stoff som ikkje er eigna i denne type gjødsel for jordbruk. Derfor må du kaste blomster og jord i restavfallet, eller levere på gjenvinningsstasjonen som hageavfall.

Nysgjerrig på kor avfallet ditt hamnar? Les om det her: Dette skjer med avfallet du leverer — Sunnfjord Miljøverk IKS (sum.sf.no)

Vi er i Norgestoppen på plastsortering

Innbyggarane våre er gode på å reingjere og sortere plastemballasje riktig. Dei fortener ei god dose skryt, seier Harald Nyland.

Han er renovasjonsansvarleg i Sunnfjord Miljøverk, og sjølvsagt veldig fornøgd med resultatet av plukkanalysen som vart gjennomført 24. april i år.

Totalt gjekk vi gjennom 388 kg innsamla plastemballasje. Resultatet av dette viste 2,6 prosent forureining. Det er godt innanfor kvalitetsmåla som er 5 prosent.

— Det er meir eller mindre rein plastemballasje som vert samla inn frå innbyggarane her, og det er veldig bra, seier Kristian Nordby, som er prosjektleiar i Plastretur.

Kor reint er reint nok?

Det er mange som lurer på kor rein emballasjen faktisk må vere før den blir kasta. Nordby påpeiker at den bør vere rein og tørr, men at ein må bruke sunn fornuft.

— Dersom det er vanskeleg å reingjere og du må bruke varmt vatn, er det betre å kaste i restavfallet, forklarer han.

Rein plastemballasje

Plastemballasjen vert samla inn saman med dunken for papp og papir. Deretter vert det frakta til Norsk Gjenvinning for vidare sortering.

— Norsk Gjenvinning fortener også skryt, for dei gjer ein veldig god jobb i mottak. Resultata viser lite forureining mellom plast og papp og papir, til tross for at dei vert samla inn samtidig. Dei gjer med andre ord eit veldig bra manuelt arbeid med å sortere ut dei forskjellege avfallstypane.

— Dette er svært gode resultat. Godt jobba!

Kristian Nordby, prosjektleiar i Plastretur

Foto: Beathe Schieldrop

Gjenvunne i Tyskland

Plastretur hentar plastemballasjen hos Norsk Gjenvinning i Førde. Deretter blir den transportert vidare til Tyskland på ein mest mogleg miljøeffektiv måte.

— Per no er det ingen anlegg for gjenvinning av returplast i Norge. Miljøgevinsten ved å kjeldesortere på denne måten er mykje større enn at plasten går til forbrenning her i landet.

Returplast og Tomra har gått saman om å bygge eit nasjonalt finsorteringsanlegg for hushaldningsplast. Det skal etter planen stå klart i midten av 2025, og då kan deler av gjenvinningsprosessen bli løyst her i landet.

Gjenvunne plast kan brukas til blant anna å lage plastposar, avfallssekkar, blomsterpotter, leikestativ eller benkar. Det kan også bli om til ny emballasje.

Framleis ein veg å gå

I 2023 samla vi inn 9,1 kg plastemballasje per innbyggar i dekningsområdet vårt. Det er litt over snittet som er 8 kg per innbyggar frå områda som har Plastretur-avtale.

Ifølge Plastretur må Norge samle inn rundt 16 kg per innbyggar for å nå kravet om 52 prosent materialgjenvinning innan 2030.

— Det betyr at alle må bli endå flinkare på å sortere ut plastemballasjen frå restavfallet sitt. Vi er gode på å levere frå oss rein plastemballasje, men vi har framleis ein veg å gå på å få sortert ut alt, seier Nyland.  

Usikker på kor du skal kaste kva? Sjekk ut sortere.no. Dei har svaret!

Årleg henterunde for farleg avfall

No er tida inne for å rydde boda og garasjen for gammal maling, tomme sprayboksar og andre ting som blir klassifisert som farleg avfall.

Alt du ser på bilde over her er klassifisert som farleg avfall. Dette må du ikkje kaste i restavfallet, men levere på ein gjenvinningsstasjon eller på den årlege henteruta vår. Foto: Photoevent

I månadsskifte mai/juni køyrer vi den årlege henterunda for å samle inn farleg avfall i grendene rundt omkring. Dette er ein tilleggsteneste som er inkludert i det årlege gebyret du som kunde betalar til Sunnfjord Miljøverk.

For å levere farleg avfall til bilen må du

• Møte opp personleg

• Sørge for god merking av det du skal kaste dersom det ikkje er i originalemballasje (bruk tusj og skriv kva innhaldet er)

• Ha med avfall som vi kan laste på bilen utan bruk av maskiner

Vi kan dessverre ikkje ta imot store mengder avfall per person. Dersom du har mykje du vil kaste, ber vi om at du leiger ein konteiner eller leverer det farlege avfallet på ein av gjenvinningsstasjonane våre.

Næringsdrivande må gje beskjed i forkant

Næringsdrivande kan også levere mindre mengder farleg avfall på ruta. Meld inn til Kjell Bu seinast to arbeidsdagar før ruta går. Tlf: 905 02 589 eller e-post kjell.bu@sum.sf.no.

Hugs at du må deklarere avfallet i forkant. Skjema og informasjon om dette finn du på nettsida www.avfallsdeklarering.no.

Dette kan du levere på denne henterunda:

Spillolje, oljefilter, løysemiddel, maling, sprayboksar, kvikksølv, oppladbare batteri, plantevern, herdar, syrer, basar, vaskemiddel, tjære, styren, bilbatteri og brannslukningsapparat.

Dette kan du ikkje levere på denne henterunda

Tomme malingsspann, tomme oljekanner, blanda avfall/restavfall, treverk, plast, flasker, metall, drikkekartong, hageavfall, EE-avfall (elektrisk), kuldemøblar, eksplosiver, sterkt reaktive stoff, smittefarleg avfall, biologisk avfall, radioaktivt stoff, stikkande/skjærande avfall (sprøyter osv.), CCA-impregnert, PCB- og klorparafin-vindauge, asbest.

Er du i tvil om kor du skal levere desse avfallstypane? Ta kontakt med oss på telefon 57 72 41 50, så skal vi hjelpe deg.

Dersom tidspunktet ikkje passar for  deg, er du velkommen innom ein av gjenvinningsstasjonane våre.